Anoreksja – co to jest?
Anoreksja (z łac. anorexia nervosa), inaczej jadłowstręt psychiczny, to jedno z zaburzeń odżywiania, które ujawnia się wysoką niedowagą. Chory odmawia posiłków, bojąc się przybrania na wadze. Wciąż ma poczucie, że jest otyły, podczas gdy waga jest znacznie zaniżona w stosunku do prawidłowej masy ciała, wynikającej z norm dla danego wzrostu i wieku.
Anoreksja najczęściej dotyka dziewczyn między 13. a 25. rokiem życia, choć może również pojawić się u chłopców i mężczyzn. Początkowo osoba chora zakłada sobie rygorystyczną dietę, z czasem odmawia niemal wszystkich posiłków, czemu najczęściej towarzyszy intensywny wysiłek fizyczny. Może prowadzić to również do nerwicy natręctw, która w tym konkretnym przypadku przejawia się częstym, uporczywym ważeniem się i kontrolowaniem masy ciała.
Jakie są przyczyny anoreksji?
Przyczyny anoreksji mogą być różne w zależności od osoby, z którą mamy do czynienia. Stanowią one kompilację czynników genetycznych oraz psychologicznych. Pomimo tego, że istnieje pewna genetyczna skłonność, mogąca być przyczyną wystąpienia zaburzeń odżywiania, głównym czynnikiem będącym predykatorem anoreksji są trudności natury psychologicznej.
W literaturze szczególnie mocno podkreśla się fakt występowania anoreksji u osób pochodzących z rodzin, w których była stosowana surowa dyscyplina, wysokie, często niemożliwe do zrealizowania wymagania, brak akceptacji dla wyrażania uczuć bądź wręcz przeciwnie zbyt duża opiekuńczość ze strony rodziców. Osoba z anoreksją poprzez kontrolę masy ciała stara się odzyskać kontrolę nad swoim życiem. Jadłowstręt psychiczny dość często pojawia się u osób, które przeżyły traumatyczne doświadczenia. Istnieje silny związek pomiędzy wystąpieniem anoreksji a byciem ofiarą molestowania seksualnego.
Przyczyną anoreksji mogą być również obecne normy kulturowe, które narzucają określony kanon piękna, w którym szczupła sylwetka stanowi nieodzowny element szczęścia.
Innymi czynnikami mogącymi predysponować do wystąpienia anoreksji są: osobowość obsesyjno – kompulsywna, wysoki poziom odczuwanego lęku oraz niskie poczucie własnej wartości.
Dwa główne rodzaje anoreksji
Według klasyfikacji chorób psychicznych DSM V anoreksję możemy podzielić na dwa główne typy: typ restrykcyjny (ograniczający) oraz typ bulimiczny (z występującymi epizodami objadania się).
- Typ restrykcyjny charakteryzuje się ograniczaniem spożywania pokarmu, wskutek czego następuje spadek masy ciała lub utrzymywanie wagi znacznie poniżej ogólnie przyjętych norm dla wieku i wzrostu. W przebiegu tego typu anoreksji charakterystycznym jest wykonywanie obciążających ćwiczeń fizycznych, na których osoba chora spędza bardzo dużo czasu w ciągu dnia. Zdarza się, że w przebiegu tego typu anoreksji sposobem na utratę masy ciała jest stosowanie środków przeczyszczających.
- Typ bulimiczny charakteryzuje się ograniczaniem przyjmowania posiłków z naprzemiennymi epizodami nadmiernego objadania się. Epizody niepohamowanego jedzenia wywołują u pacjenta poczucie winy, w wyniku czego stosuje on wszelkiego rodzaju metody, mające na celu usunięcie spożytego pokarmu z organizmu. Zazwyczaj dokonuje tego poprzez prowokowanie wymiotów, stosowanie środków przeczyszczających czy diuretycznych (moczopędnych).
Objawy anoreksji – na co zwrócić uwagę?
Objawy anoreksji często na początku są trudne do zauważenia. W dzisiejszych czasach bardzo dużo osób dba o swoją sylwetkę, dlatego odchudzanie się nie jest niczym dziwnym. Istnieją jednak pewne symptomy wskazujące, że dana osoba może mieć zaburzenia odżywiania. Należą do nich m.in.:
- widoczny spadek masy ciała,
- unikanie spożywania posiłków z rodziną,
- nadmierne skupianie się na swoim wyglądzie,
- nadmierne zwracanie uwagi na kaloryczność produktów,
- bardzo częste kontrolowanie masy ciała,
- wykonywanie bardzo obciążających ćwiczeń,
- lęk przed przybraniem na wadze,
- zakładanie luźnych, obszernych ubrań, mających na celu ukrycie przed otoczeniem znacznego spadku wagi,
- wychodzenie do łazienki po posiłku (zazwyczaj wiąże się to z prowokowaniem wymiotów),
- odizolowanie się od rodziny, potrzeba spędzania czasu w samotności,
- zmiana wyglądu (wypadanie włosów, łamliwość paznokci, podkrążone oczy).
Rozpoznanie anoreksji
Diagnoza anoreksji stawiana jest przez lekarza psychiatrę w oparciu o poniższe kryteria:
- odmowa utrzymywania wagi ciała na poziomie minimalnej, normalnej wagi określonej dla danego wieku i wzrostu,
- silny lęk przed przybraniem na wadze, nawet pomimo niedowagi,
- zaburzenia sposobu spostrzegania wagi lub kształtu własnego ciała,
- nadmierny wpływ wagi na samoocenę,
- negowanie znaczenia obecnego, niskiego ciężaru ciała,
- u kobiet zmiany hormonalne objawiające się m.in. zatrzymaniem miesiączkowania (brak przynajmniej trzech kolejnych menstruacji).
Metody leczenia anoreksji
Leczenie anoreksji jest procesem długotrwałym, niejednokrotnie angażującym specjalistów z wielu różnych dziedzin. W sytuacji, gdy choroba wiąże się z umiarkowanym spadkiem masy ciała, proces leczenia może być prowadzony w trybie ambulatoryjnym (pacjent przychodzi do szpitala lub innego wyznaczonego miejsca na sesje terapeutyczne, bez konieczności całodobowego pobytu). Jeżeli jednak spadek masy ciała jest duży, znacznie odbiegający od przyjętej normy, konieczny jest pobyt chorego w szpitalu.
Leczenie anoreksji zazwyczaj polega na połączeniu psychoterapii oraz doradztwa żywieniowego. W niektórych przypadkach stosuje się leczenie farmakologiczne, głównie leki przeciwdepresyjne i przeciwlękowe. Psychoterapia anoreksji jest niezwykle ważna, ponieważ jest to zaburzenie, mające swoje podłoże w psychice. W zależności od potrzeb stosowana jest psychoterapia indywidualna, grupowa lub rodzinna.
Anoreksja – leczenie online w Avigon
Terapia przy leczeniu anoreksji jest nieodzownym elementem warunkującym powrót osoby chorej do prawidłowego funkcjonowania. Istnieją jednak sytuacje, w których osoba z jadłowstrętem psychicznym ma opory przed kontaktem bezpośrednim z psychoterapeutą lub w miejscu zamieszkania nie ma specjalistów mogących przeprowadzić terapię.
Gdzie szukać pomocy w takim przypadku? Idealnym rozwiązaniem jest leczenie online za pośrednictwem platformy Avigon. Jest to platforma, za pomocą której można umówić się ze specjalistą, który został wcześniej zweryfikowany przez pracowników platformy Avigon.
Aby móc skorzystać z pomocy specjalisty, należy dokonać rejestracji poprzez stronę Avigon.pl w zakładce „zaloguj się” oraz „zarejestruj się jako Klient”. Ważne jest, że przy rejestracji, oprócz adresu email, nie ma konieczności podawania swoich danych personalnych, co pozwala na zachowanie pełnej anonimowości.
opracowanie
mgr Barbara Wróblewska
Literatura:
Seligman M.,Walker E., Rosenhan D. (2003). Psychopatologia. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S – ka.
