Szczęście od wieków jest elementem dążeń zwykłych ludzi, a zarazem tematem rozważań filozofów i naukowców. Wiele osób zadawało sobie pytanie: Czym jest szczęście? Dlaczego warto do niego dążyć? Mamy już na to odpowiedzi. Aktualne badania prowadzone w nurcie psychologii pozytywnej – nauki powstałej na początku XXI wieku przekonują, że warto rozwijać i pielęgnować poziom swojego szczęścia, bowiem odczuciu szczęścia towarzyszą liczne korzyści. Lepsze radzenie sobie ze stresem, lepsze zdrowie i produktywność to niektóre z korzyści, jakie niesie dla nas szczęście.
Pozytywne emocje, dobrostan i sens, czyli czym jest szczęście?
Prawdopodobnie każdy z nas może przedstawić własną definicję szczęścia, niemniej bardzo kompletną definicję zaproponowała psycholog Sonja Lyubomirsky, autorka książki "Wybierz szczęście". Według niej szczęście to „doświadczanie radości, zadowolenia i dobrego samopoczucia, połączone ze świadomością tego, że nasze życie jest dobre, wartościowe i ma sens”. Wydaje się, że takie ujęcie jest bardzo kompletne, traktując szczęście jako doświadczanie pozytywnych emocji na co dzień (np. radości), gdy robimy coś przyjemnego, a zarazem doświadczenie dobrego samopoczucia psychicznego w ogóle oraz sensowności życia. Aspekt sensowności i wartości życia jest także istotnym komponentem szczęścia, gdyż człowiek nie może być szczęśliwy, jeśli twierdzi, że jego życie nie ma sensu i warto je zakończyć.
Jakie korzyści niesie szczęście?
Robert Emmons, czołowy badacz z zakresu psychologii pozytywnej, zajmujący się szczęściem i wdzięcznością podsumowuje doskonale korzyści płynące ze szczęścia w swojej książce "Thanks!". Zgodnie z tą pozycją: „Szczęście sprawia, że dzieją się dobre rzeczy. Promuje ono pozytywne rezultaty. Zalety szczęścia to wyższy dochód, lepsze osiągnięcia w pracy (np. większa produktywność, wyższa jakość pracy, wyższe zaangażowanie), większe "nagrody społeczne" (bardziej satysfakcjonujące i dłuższe małżeństwa, więcej przyjaciół, większe wsparcie społeczne i bogatsze interakcje społeczne), więcej aktywności, więcej energii, lepsze zdrowie fizyczne (wzmocniony układ immunologiczny, obniżony poziom stresu, niższy poziom odczuwanego bólu), a nawet dłuższe życie". Innymi słowy, ludzie szczęśliwi rozkwitają, są zdrowsi i odnoszą więcej sukcesów.
Korzyści szczęścia dla zdrowia
Jedno z klasycznych i najbardziej znanych badań doskonale ilustruje zalety szczęścia. Przeprowadzono je na 180 katolickich zakonnicach urodzonych przed 1917 rokiem. Ponad 50 lat później badacze przyjrzeli się fotografiom zakonnic w momencie, w którym trafiły do zakonu oraz ich pamiętnikom. Zastosowano specjalne kodowanie, które klasyfikowało wpisy pod kątem pozytywnej emocjonalności. Rezultaty badawcze były niezwykle zaskakujące, bowiem im wyższy poziom szczęścia prezentowały zakonnice w wieku dwudziestu kilku lat, tym dłużej żyły.
Istniała 7-letnia różnica w długości życia pomiędzy najszczęśliwszymi i najmniej szczęśliwymi zakonnicami. Na każdym etapie życia, zakonnice, które używały mniej słów odnoszących się do pozytywnych emocji, miały dwukrotnie wyższe ryzyko śmierci, niż ich bardziej szczęśliwe koleżanki.
W wieku 85 lat aż 90% z najszczęśliwszej ćwiartki badanych zakonnic nadal żyła (25% ze 180 badanych). Jeśli chodzi o najmniej szczęśliwe 25% (najmniej szczęśliwa ćwiartka w próbie pod względem poziomu szczęścia), to jedynie 1/3 z nich nadal żyła. Takie porównania - 90% vs 33% nadal żyjących, pokazują, że szczęście stanowi ważny czynnik długowieczności. Badania takie jak to są interesujące też z tego względu, że styl życia zakonnic jest bardzo podobny (w przeciwieństwie do zwykłych „ludzi z ulicy”), zatem to głównym czynnikiem, który zróżnicował ich długość życia, było odczuwane szczęście.
Warto przyjrzeć się zatem kolejnym korzyściom, jakie niesie dla nas szczęście. Pytając: "Czym jest szczęście?", można wskazać, że jest ono ważnym czynnikiem warunkującym zdrowie, o czym przekonują badania z zakresu psychologii pozytywnej i psychologii zdrowia. Oto wybrane korzyści szczęścia:
1. Zdrowsze serce
Kilka badań ukazuje związki odczuwania szczęścia ze zdrowiem układu krążenia i niższym ryzykiem choroby serca o 13-16%.
2. Lepsze radzenie sobie ze stresem
Ważną korzyścią, jaką niesie szczęście, jest niższy poziom kortyzolu - hormonu stresu. Podwyższony stres zwiększ poziom tego hormonu, co na wiele sposobów szkodzi naszemu organizmowi. Wiele badań wskazuje jednak, że szczęśliwsze osoby mają niższe poziomy kortyzolu.
3. Silniejszy układ odpornościowy
Niektóre z badań ukazują, że szczęście może wspierać funkcjonowanie układu immunologicznego, prowadząc do lepszego zdrowia pod każdym względem, a także pomagając zwalczać infekcje i choroby bardziej efektywnie. Przykładowo Cohen pytał uczestników swojego badania o ocenę doświadczenia pozytywnych emocji w ciągu 2-tygodniowego okresu. Następnie eksponował badanych na wirusa przeziębienia i sprawdzał, u kogo rozwinęła się choroba. Ci, którzy ocenili swój poziom doświadczanych emocji pozytywnych jako bardzo wysoki, mieli mniejsze prawdopodobieństwo zachorowania.
4. Ogólnie zdrowszy styl życia
Szczęście łączy się także z prowadzeniem prozdrowotnego trybu życia. Osoby szczęśliwe mają wiele zdrowych nawyków: jedzą zdrowiej, angażują się bardziej w aktywność fizyczną, starają się przełamać złe nawyki snu. Ponadto dodatkową korzyścią szczęścia jest rzadsze palenie oraz stosowanie takich sposobów na relaks i koncentrację umysłu jak medytacja.
5. Niższy poziom bólu
Przeprowadzone przez Barbarę Fredrickson, jedną z pionierek badań nad szczęściem i autorkę książki "Pozytywność" badanie przekonuje, że osoby szczęśliwe mogą odczuwać niższy poziom bólu przy przewlekłych chorobach, takich jak artretyzm.
6. Długowieczność
Badacze uważają, że dłuższe życie wynika ze wszystkich powyżej przytaczanych dodatnich efektów bycia człowiekiem szczęśliwym.
Korzyści szczęścia w pracy
Zwykle uważamy, że najpierw powinniśmy odnieść sukces, a dopiero potem osiągniemy szczęście. Jednakże współczesne badania pokazują, że relacja może być odwrotna. Dzięki wysokiemu poziomowi szczęścia łatwiej jest o sukces, a ludzie szczęśliwi więcej ich odnoszą, jak przekonuje Shawn Achor, badacz z Harvardu. Czym jest zatem szczęście? Także czynnikiem warunkującym nasze sukcesy. Oto przykładowe korzyści z wysokiego poziomu szczęścia dla pracy:
1. Podejmowanie lepszych decyzji i kreatywność
Szczęście oddziałuje korzystnie na to, w jaki sposób nasz mózg pracuje i jak myślimy. Kiedy jesteśmy szczęśliwi, nie koncentrujemy się na negatywach i stresie tak mocno, dając przestrzeń dla kreatywnych rozwiązań problemów i czekających nas wyzwań. W badaniach przeprowadzonych przez Barbarę Fredrickson wprowadzono ludzi w dobry lub zły nastrój. Okazało się, że osoby, które uprzednio oglądały śmieszne filmy, generowały więcej kreatywnych rozwiązań.
2. Ulepszona indywidualna i zespołowa produktywność
Badacze z Uniwersytetu w Warwick stwierdzili, że szczęśliwi pracownicy są o 12% bardziej produktywni, a nieszczęśliwi byli aż o 10% mniej wydajni. Innymi słowy, jeśli jesteśmy pracodawcami lub kierownikami, warto dbać o dobry nastrój w firmie.
3. Wyższe zadowolenie klientów
Ważną korzyścią szczęścia jest większe zaangażowanie pracowników, co polepszało relacje z klientami, a nawet zwiększało o 20% sprzedaż. Kiedy jesteśmy szczęśliwi, jest bardziej prawdopodobne, że będziemy bardziej pozytywni względem innych i będziemy chcieli pomóc osobom, z którymi jesteśmy w kontakcie.
4. Wyższe zarobki
Okazuje się, że odczucie życiowej satysfakcji jest powiązane z wyższymi zarobkami. Oczywiście ten efekt wymaga nadal wielu badań, niemniej można hipotetycznie przypuszczać, że dzięki swojej odporności psychicznej oraz kreatywności osoby szczęśliwe mogą pracować dłużej, generować dobre pomysły, co zwrotnie sprawia, że osiągają więcej sukcesów finansowych.
Czym jest szczęście - podsumowanie
Nastawmy się zatem na szczęście. Dzięki temu nie tylko będziemy odczuwać przyjemne, miłe uczucia, ale także wiele zyskamy dla zdrowia psychicznego, fizycznego i osiągnięć. Zalety szczęścia są tak liczne, że warto skorzystać z dorobku psychologii pozytywnej w praktyce pod okiem psychologa lub dzięki wykorzystaniu dobrych książek. Nasze życie może być ulepszone.
Zapraszamy na profil autora na avigon.pl - wejdź i umów wizytę u mgr Piotr Modzelewski
Literatura cytowana:
Achor, S. (2011). The happiness advantage: the seven principles that fuel success and performance at work. London: Virgin.
Fredrickson, B. (2011). Pozytywność: naukowe podejście do emocji, które pomaga zmienić jakość życia. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Lyubomirsky, S. (2011). Wybierz szczęście: naukowe metody budowania życia, jakiego pragniesz. Warszawa: MT Biznes.
Mead, E. (2019). 6 Benefits of Happiness According to the Research. Pobrane z: https://positivepsychology.com/benefits-of-happiness/
Salzgeber, N. (2018). Benefits of Happiness: 5 Reasons to Start Prioritizing Being Happy Today. Pobrane z: https://www.njlifehacks.com/happiness-benefits/
Seligman, M. E. P. (2005). Prawdziwe szczęście: psychologia pozytywna a urzeczywistnienie naszych możliwości trwałego spełnienia. Poznań: Media Rodzina.
