Jak radzić sobie z kompulsywnym objadaniem się?

Avigon.pl

wt., 04/20/2021 - 09:21

Jedzenie coraz rzadziej pełni funkcję dostarczenia sobie energii niezbędnej do funkcjonowania, a coraz częściej jest nagrodą, ucieczką przed negatywnymi emocjami czy reakcją na nudę. Czy jest coś złego w pocieszeniu się poprzez zjedzenie czegoś smacznego? Oczywiście, że nie, o ile jest to sytuacja sporadyczna. Natomiast gdy nadmierne jedzenie staje się niekontrolowanym zwyczajem, pojawia się problem, który prowadzi do cierpienia osób dotkniętych kompulsywnym objadaniem się. Odruch nadmiernego jedzenia pojawia się w chwili, gdy osoba zaczyna czuć złość, lęk, smutek, rozczarowanie lub inne przykre uczucia. W ten sposób osoba stara się poprawić sobie samopoczucie, poradzić z przeżywanymi emocjami lub wypełnić wewnętrzną pustkę.

Czym jest kompulsywne objadanie się?

Kompulsywne objadanie się jest zaburzeniem odżywiania. Utrata kontroli spożywanego jedzenia, pomimo braku poczucia głodu odbywa się w samotności, tajemnicy i w ogromnym poczuciu winy. Osoba dotknięta kompulsywnym objadaniem się myśli w kategoriach czarno-białych, wszystko albo nic, dzień jest idealny albo „stracony”. Gdy osoba nie zrealizuje planu, wtedy pojawia się przyzwolenie na objadanie.

Kompulsywne objadanie się charakteryzuje się powtarzającymi epizodami niepohamowanego jedzenia.

Objawy kompulsywnego jedzenia:

jedzenie dużo szybsze niż normalnie,
jedzenie aż do nieprzyjemnego uczucia pełności,
jedzenie dużych porcji jedzenia pomimo nieodczuwania fizycznego głodu,
jedzenie w samotności z powodu wstydu jedzeniem,
odczuwanie wstrętu do siebie, depresji lub winy po przejedzeniu.

W przeciwieństwie do bulimii osoba dotknięta kompulsywnym objadaniem się nie stosuje czynności kompensacyjnych, czyli nie wymiotuje, nie stosuje środków przeczyszczających czy moczopędnych oraz intensywnych ćwiczeń.

Przyczyny kompulsywnego objadania się?

Przyczyny kompulsywnego objadania się są wieloczynnikowe. Pierwszą przyczyną kompulsywnego jedzenia są czynniki psychologiczne. Osoby zmagające się z kompulsywnym jedzeniem odczuwają wyższy poziom intensywności emocji oraz są bardziej labilne emocjonalnie. Osoby często odczuwają lęk i niepokój. Żeby poradzić sobie z tymi emocjami, stosują czynność kompulsywną, czyli objadają się. Zaburzenia kompulsywne mogą wiązać się z silną potrzebą osiągnięć, potrzebą akceptacji i aprobatą ze strony otoczenia.

Czynniki biologiczne takie jak uszkodzenia ośrodka sytości i głodu. W tym wypadku organizm nie wysyła informacji do mózgu człowieka, że jest najedzony. Problem z objadaniem się może być związany z predyspozycjami genetycznymi.

Czynniki środowiskowe również mogą mieć wpływ na kompulsywne objadanie się. Mogą to być sytuacje takie jak przekarmianie w dzieciństwie, brak zdrowych wzorców żywieniowych w rodzinie, trudne wydarzenia, które spowodowały, że osoby ludzie szukają ukojenia w jedzeniu.

Jak rozpoznać kompulsywne jedzenie? Najczęstsze objawy

Pierwszym niepokojącym objawem, który możemy zaobserwować u osób z kompulsywnym objadaniem się, jest utrata kontroli nad ilością spożywanego jedzenia. Osoba pomimo sytości i braku głodu nie potrafi przestać jeść. Kompulsywne jedzenie wiąże się z odczuwaniem takich emocji jak: poczucie winy, wstyd, bezradność. Osoby dotknięte zaburzeniem objadania się nie radzą sobie z emocjami, w jedzeniu odnajdują ulgę, ale tylko chwilową. Wszystkie myśli, działania krążą wokół jedzenia, ciągłe nieskuteczne obietnice zmiany zachowania.

Ważnym problemem osób z kompulsywnym objadaniem się jest brak akceptacji własnego wyglądu, założenia dotyczące swojej wagi i figury typu „Jeśli przybieram na wadze, jestem beznadziejna”, „Jeżeli schudnę, to na pewno odniosę sukces”, „Jeśli będę szczupła, to inni będą mnie bardziej cenić i lepiej traktować”. Takie myśli nasilają różne zachowania takie jak objadanie się, częste kontrolowanie wagi oraz ciągłe porównywanie się z innymi, odraczanie zakupów do czasu "dopiero jak schudnę". Często osoby z zaburzeniem kompulsywnym jedzą umiarkowanie w towarzystwie innych, aby później zjeść duże porcje w samotności.

Kompulsywne objadanie się i jego skutki

Kompulsywne objadanie się nie powoduje natychmiastowo wiele szkód zdrowotnych, jednak w dalszej perspektywie skutkiem będzie nadwaga i otyłość oraz ich powikłania takie jak: cukrzyca typu II, nadciśnienie tętnicze, choroby układ sercowo-naczyniowego. Psychologiczne skutki to nasilona samokrytyka, izolacja społeczna oraz obniżone poczucie własnej wartości, brak sprawstwa i utrata wiary, że w możliwość uporania się z problemem objadania się. Osobom dotkniętym kompulsywnym objadaniem się towarzyszy poczucie osamotnienia i bezradności, odczuwają lęk przed negatywną reakcją otoczenia. Przedłużający się stan braku kontroli nad jedzeniem i stałym przyrostem masy ciała, stan psychiczny pogarsza się, co może doprowadzić do depresji.

Jak pokonać objadanie się? Leczenie kompulsywnego jedzenia

Przyczyny kompulsywnego objadania się są głównie psychologiczne, dlatego najważniejszym celem jest uświadomienie sobie przeżywanych emocji oraz ich przyczyn, a także nauka życia w zgodzie z nimi. Pierwszym krokiem jest nauka rozpoznawania i nazywania emocji, osoby z zaburzeniem kompulsywnym uciekają się do pochłaniania nadmiernych ilości jedzenia, gdyż nie znają innego sposobu na poradzenie sobie z własnymi emocjami.

W leczeniu zaburzeń odżywiania równie ważne jest skupienie się na redukcji lęku i niepokoju. Warto przeanalizować, jak często występuje kompulsywne objadanie się, jak długo trwają napady, jak przebiegają, jakimi sytuacjami są poprzedzone? Czy wywołuje je sytuacja zewnętrzna np. kłótnia z partnerem, przeciążenie obowiązkami, błąd popełniony w pracy czy wewnętrzne doświadczenia jak wspomnienia lub przekonania na własny temat. Rady typu zjedz mniej nic nie pomogą, natomiast czynności zastępcze, jakimi można rozładować napięcie psychofizyczne w inny sposób niż poprzez objadanie się, są jak najbardziej skuteczne.

Warto zapisać sobie indywidualnie, co mogłoby pomóc w tej chwili, żeby odroczyć kompulsywne objadanie się. Gdy czujesz, że zbliża się napad, warto uświadomić sobie, powiedzieć głośno: "zbliża się napad, czemu mi to służy, co chcę przez to osiągnąć"? Uspokoić się, wziąć kilka oddechów, nie myśleć o sobie źle, nie krytykować się, a potraktować jak najlepszego przyjaciela. Problemy z kompulsywnym objadaniem często są na tyle poważne, że potrzebna jest pomoc psychologa, by sobie z nimi poradzić. Praca ze specjalistą nakierowana jest nie tylko na usunięcie objawów, ale przede wszystkim poznaniu przyczyn, które doprowadziły do kompulsywnego jedzenia.