Jednym ze sposobów wpływających na kulturę organizacji, zwiększających zaangażowanie pracowników oraz podnoszących wydajność i satysfakcję z pracy, jest docenianie. Regularne okazywanie uznania — dla ważnych, dużych osiągnięć, ale również codziennych drobnych działań — jest skutecznym i niskobudżetowym narzędziem motywowania pracowników.
Czym jest docenianie?
Docenianie w pracy często kojarzy się z chwaleniem, jednak chwalenie to jedynie jeden z elementów doceniania. To, co różni docenianie od chwalenia, to aspekt emocjonalny i poznawczy. Doceniając kogoś, widzę wartość w danej osobie, czuję, że sama jej obecność wnosi coś dobrego do mojego życia. To szczere karmienie siebie i drugiej osoby pozytywnymi emocjami. Tę radość i wdzięczność warto oczywiście wspierać czynami i tu może pomóc chwalenie, o ile oczywiście jest to autentyczne wyrażenie naszych prawdziwych emocji do drugiego człowieka.
Docenianie — czym różni się od pochwały, aprobaty, informacji zwrotnej (feedback)
Terminy pochwała, aprobata, feedback i docenienie, mimo różnicy znaczeń, często stosujemy zamiennie. Są doskonałym narzędziem pozytywnego wzmacniania i pozytywnej komunikacji w firmie wspierającej budowanie zaangażowania. Czym się różnią?
Aprobata
- Uznanie czegoś za dobre, słuszne, godne poparcia i zgoda na to, zgodzenie się z czyimiś poglądami
- Pozytywna, jednoznaczna
- Odwołuje się do większości / ogółu
Informacja zwrotna (Feedback)
- Natychmiastowy, jasny, prosty, rzeczowy komunikat
- Odwołuje się do szczegółu (zdarzenia, sytuacji, zachowania lub wytworu)
- Informuje czy działanie skończyło się zgodnie z założeniami
Pochwała
- Pozytywna, jednoznaczna
- Odwołuje się do szczegółu/krótkiego okresu (konkretnego zdarzenia, sytuacji, zachowania lub wytworu)
- Opisuje co widzimy
- Wskazuje postęp
Docenianie
- Pozytywne, jednoznaczne
- Odwołuje się do ogółu/większości, całokształtu dokonań i dotyczy dłuższego okresu
- Opisuje co widzimy
- Wskazuje postęp.
Dlaczego warto doceniać pracowników?
Docenianie pracowników jest tak ważne, ponieważ wspiera rozwijanie pozytywnych relacji pracownik-przełożony, relacji w zespole, firmie, a także redukuje stres i buduje przywiązanie do firmy. Badania naukowe wykazują, iż zaspokojone potrzeby uznania, przynależności i rozwoju stanowią istotny czynnik naszego dobrostanu. Osoby, które spotykają się z uznaniem, szacunkiem i partnerską relacją w miejscu pracy, wykazują większe zaangażowanie w wykonywane obowiązki. Osoba, która czuje się doceniana, wykazuje większą chęć współpracy. Pozytywne wzmocnienie motywuje pracowników do wydajniejszej i bardziej kreatywnej pracy. Pozytywna informacja zwrotna ułatwia też wprowadzania zmian. W konsekwencji firma korzysta na komunikacji opartej na uznaniu i docenianiu pracowników.
Docenianie można również rozpatrywać na innym poziomie niż pracownik-przełożony. Gdy pracownicy doceniają siebie nawzajem, budują przyjazną atmosferę w firmie, co sprzyja współpracy.
Jak doceniać pracowników?
Według Fagleya (2018), docenianie oznacza przyznanie czemuś lub komuś wartości i znaczenia, z towarzyszącym temu poczuciem przywiązania emocjonalnego. Doceniam zatem swoją pracę, to, że mogę pracować w domu lub spotykać swoich współpracowników w biurze. Docenianie często wiąże się z wyrażaniem wdzięczności. Jestem prawdziwie wdzięczny za wsparcie kolegi w przygotowanie prezentacji. Doceniam to, że mogę porozmawiać z szefem na każdy temat, nie tylko związany z pracą. To nasze pozytywne myśli i emocje, które stoją za czynami, takimi jak kwiaty na imieniny czy sympatyczna wiadomość / komentarz na Team'sie z podziękowaniem dla kolegi za jego zaangażowanie w projekcie.
Bardzo ważne jest, aby docenianie było szczere i wyrażane wtedy, gdy działanie pracownika autentycznie nas poruszy i dostrzeżemy w nim wysoką wartość. Równie ważne jest, aby z docenianiem nie zwlekać.
Benefity a docenianie
Coraz bardziej w naszej kulturze liczy się docenianie, chociaż czasem rozumiane jest nadal bardziej jako nagrody finansowe, benefity i pakiety szkoleń niż dobre słowo lub podziękowanie. Doceniać możemy na bieżąco, z serca, każdego dnia. Ważne, by być przy tym autentycznym. To nie tylko suche przekazanie informacji zwrotnej, ale działanie, które wpływa na doskonalenie i poziom zaangażowania drugiej osoby.
Zamiast zakładać, że współpracownicy wiedzą, co o nich myślimy, warto to wyrażać, tak po prostu, z życzliwością, każdego dnia.
Benefity i nagrody finansowe są ogromnie ważne. Czasami jednak mogą doprowadzić do odwrotnego działania niż zamierzone. Zamiast dobrostanu i zadowolenia z wykonywanych zadań, możemy czuć się bowiem „uwiązani” w pracy. Może tak być, gdy praca pomimo niesprzyjającej atmosfery, daje nam benefity, z których trudno zrezygnować.
Doceniać siebie
Zanim jednak omówimy lepiej, jak i po co doceniać współpracowników, warto zacząć od przyjrzenia się sobie. Czy potrafię zatrzymać się na chwilę i doceniać siebie oraz ludzi wokół? To, co mam, kim jestem i do czego dążę? Czy potrafię być dla siebie życzliwy, docenić duże i małe osiągnięcia oraz podejmowane próby, a także być wyrozumiałym, gdy coś pójdzie nie po mojej myśli?
Doceniania można się nauczyć!
