Świadomość tego zjawiska wśród rodziców i dzieci jest w stanie, przynajmniej częściowo, uchronić małoletnich przed jego skutkami. Przez hejt w Internecie rozumiemy wszelkie obraźliwe, agresywne, prowokacyjne lub skrajnie krytyczne komentarze, zamieszczane w Internecie.
Co robi hejter?
Wyraża swoje poglądy zdecydowanie, zamieszczając negatywne komentarze pod adresem innych użytkowników. Komentuje, aby ich znieważyć. Komentarze hejterów mogą być uznane za prześladowanie i cyberprzemoc, gdyż są zazwyczaj agresywne i obraźliwe. Hejter wszczyna kłótnie, obrzuca innych obelgami, próbuje wszystkich rozzłościć swoimi komentarzami i wpisami, „minusuje” filmy lub inne materiały zamieszczone przez kogoś innego w sieci. Najczęściej z hejtem spotykamy się na portalach społecznościowych.
Mowa nienawiści w Internecie – zjawisko równie powszechne
To ustne lub pisemne wypowiedzi, a także poniżanie, wyszydzanie i oskarżanie grupy lub jednostki z powodów po części od niej niezależnych. Może to być przynależność rasowa, etniczna czy religijna, a także płeć, orientacja seksualna, kalectwo, przynależność do grupy społecznej, terytorialnej, do określonego zawodu czy mówienie określonym językiem.
Przyczyny hejtu w Internecie
Wśród najczęstszych przyczyn hejtu i mowy nienawiści w Internecie należy wskazać:
- zazdrość,
- złośliwość,
- poczucie nudy,
- poczucie bezradności,
- niską samoocenę,
- próbę rozładowania swoich negatywnych emocji kosztem innych,
- próbę zyskania popularności poprzez ośmieszenie kogoś.
Często hejter jest na tyle zdeterminowany, by umieścić negatywny komentarz, że zakłada wiele kont w serwisie, by jak najbardziej zaszkodzić autorowi treści lub innym internautom. Jednocześnie robi to tak, by nie dało się go łatwo zidentyfikować.
Jakie mogą być nasze reakcje na hejt w Internecie?
- Pożądane: REAGUJĘ: zgłaszam sprawę do administratora; blokuję IP hejtera; zgłaszam posty jako hejty; proszę o pomoc inne osoby.
- Niepożądane: dołączam się; obserwuję, ale nie reaguję; chcę zareagować, ale boję się, że zostanę zaatakowany; ignoruję to, bo to nie moja sprawa.
Skutki mowy nienawiści w Internecie
Emocjonalne skutki hejtu dla jej ofiary są długofalowe i wieloaspektowe. Najczęściej pojawiają się:
- poczucie skrzywdzenia,
- obniżenie poczucia własnej wartości,
- wycofanie z życia społecznego,
- pogorszenie funkcjonowania w szkole/domu/grupie społecznej,
- poczucie bezradności/bezsilności,
- utrata zaufania do innych,
- narażenie na stygmatyzację i ośmieszenie ze strony świadków,
- depresja,
- samobójstwo!,
- chęć zemsty w świecie realnym.
Skutki hejtu w Internecie nie omijają także sprawcy, dotyczą płaszczyzny zarówno prawnej, jak i emocjonalno-społecznej:
- konsekwencje prawne (zgłoszenie sprawy na policję/do prokuratury),
- w szkole: nagana, obniżenie zachowania, nieprzychylne komentarze,
- wykluczenie z grupy społecznej,
- wyzwiska: hejter/agreso,
- poczucie winy,
- wzrost złości i chęć zemsty za ukaranie.
Rodzicu, przekaż swojemu dziecku, do kogo może zwrócić się o pomoc, jeśli doświadcza lub jest świadkiem hejtu w Internecie:
- aufana osoba dorosła – nawet, jeżeli samo jest już pełnoletnie,
- miejscowa policja,
- pedagog/psycholog w szkole,
- telefon zaufania dla dzieci i młodzieży Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę: 116 111,
- portale: www.helpline.org.pl; www.dyzurnet.pl; www.116111.pl.
Co powinien zrobić rodzic, aby uchronić dziecko przed hejtem w Internecie?
- dbaj o bliskie relacje z dzieckiem, okazuj mu pozytywne uczucia,
- buduj w domu przyjazną atmosfery, sprzyjającą otwartej komunikacji,
- naucz je rozpoznawać swoje emocje,
- naucz je panować nad trudnymi emocjami i problemami (m. in. poprzez warsztaty, spotkania z psychologiem),
- uświadom dziecku jego mocne strony, zalety, doceniaj jego pozytywne zachowania, szczególnie w sytuacjach trudnych,
- rozwijaj kompetencje społeczne dziecka umożliwiające radzenie sobie w różnych sytuacjach społecznych, w tym empatię, przyjmowanie perspektywy innej osoby, refleksyjność, hamowanie automatycznych reakcji emocjonalnych, samokontrolę, odpowiedzialne podejmowanie decyzji z uwzględnieniem ich konsekwencji (poprzez obserwację Twoich zachowań czy udział w warsztatach),
- wskaż mu, aby zgłaszało się po pomoc do Ciebie, psychologa/pedagoga w sytuacjach emocjonalnie trudnych,
- ucz go konstruktywnego reagowania na agresję,
- wskaż dziecku różnicę pomiędzy hejtem (bezpodstawny), a krytyką (mającą na celu modyfikację zachowania),
- poznaj dobrze zjawisko hejtu w internecie, jego przyczyny, a przede wszystkim skutki, jakie ze sobą ono niesie, szczególnie dla osoby hejtowanej i rozmawiaj z dzieckiem na ten temat,
- przekaż dziecku, że jeżeli będzie ofiarą lub świadkiem mowy nienawiści w internecie powinno REAGOWAĆ!,
- obejrzyj wraz z dzieckiem materiały np. z kampanii Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę „Nie hejtuję-reaguję” i podyskutuj z nim na temat hejtu w Internecie – być może jest ono w grupie ryzyka (jako ofiara lub sprawca), wówczas bądź czujny, rozmawiaj, obserwuj, szukaj pomocy u psychologa w szkole.
Hejt w internecie – podsumowanie
Hejt i mowa nienawiści w Internecie stają się zjawiskiem coraz bardziej powszechnym, aczkolwiek jak najbardziej społecznie nieakceptowanym. Warto pamiętać, że im szybciej na niego zareagujemy, tym mniejsze konsekwencje za sobą pociągnie, zarówno dla ofiary, jak i dla sprawcy.
Zapraszamy na profil autora na avigon.pl - wejdź i umów wizytę u mgr Monika Sroka-Ossowska
