Co to jest fobia?
Fobia jest to stała reakcja strachu, która jest nieproporcjonalna do rzeczywistego zagrożenia. Osoba z fobią reaguje lękiem w nieuzasadnionych okolicznościach i w sytuacjach, w których nie ma obiektywnie zagrażającego bodźca. W efekcie osoba z tym schorzeniem zaczyna unikać miejsc lub sytuacji mogących wyzwalać reakcję fobiczną. Wpływa to na pogorszenie codziennego funkcjonowania i obniżenie dobrostanu.
Leczenie fobii jest niezwykle ważne, ponieważ lęk ma tendencję do eskalacji i rozprzestrzeniania się na coraz więcej sytuacji życiowych, niejednokrotnie doprowadzając do uniemożliwienia życia społecznego i zawodowego. Fobia występuje u około 7-9% społeczeństwa, częściej u kobiet. Skuteczność leczenia fobii wynosi około 60 – 80%.
Rodzaje fobii
W zależności od tego, co wywołuje reakcję fobiczną, fobie możemy podzielić na: fobie społeczne, fobie specyficzne (przed zwierzętami, przed wysokością, brudem, ciemnością itp.), fobie sytuacyjne (podróż samolotem, środkami transportu, windy, tunele) oraz inne rodzaje fobii (przed udławieniem, zarażeniem się chorobą).
Fobie społeczne
W przebiegu fobii społecznej osoba na nią cierpiąca odczuwa lęk przed upokorzeniem i zażenowaniem w relacjach społecznych. Konsekwencją tego jest unikanie wszelkich sytuacji, w których dochodzi do spotkań z innymi ludźmi lub unikanie konkretnej sytuacji wywołującej fobię (np. spotkań z szefem).
Formą fobii społecznej jest tzw. fobia szkolna, w której przebiegu źródło lęku stanowi szkoła. Przyczyną fobii społecznej może być negatywne doświadczenie związane z interakcjami międzyludzkimi, w którego trakcie doszło do ataku paniki i doprowadziło to do rozprzestrzenienia lęku na inne sytuacje społeczne.
Ponieważ ten rodzaj fobii stanowi coraz większe rozpowszechnienie, wiele osób zastanawia się „jak wyleczyć fobię społeczną?”. Niezbędna w tym procesie jest psychoterapia, najczęściej poznawczo-behawioralna, która stanowi skuteczną formę leczenia fobii społecznej.
Fobie specyficzne
Fobie specyficzne charakteryzują się występowaniem lęku przed określonymi sytuacjami lub miejscami. Wyróżniamy pięć klas fobii specyficznych: fobia przed pewnymi zwierzętami, fobie przed środowiskiem naturalnym (np. brudem), fobie sytuacyjne (np. przed mostami, windami, podróżą samolotem, ciasnymi pomieszczeniami – klaustrofobia), fobie przed krwią, zastrzykiem, skaleczeniem oraz inne fobie (np. przed śmiercią, chorobą).
W przebiegu tego rodzaju fobii pacjent odczuwa lęk przed konkretnymi sytuacjami, w konsekwencji czego stara się ich unikać. Niejednokrotnie wpływa to na utrudnienie codziennego funkcjonowania. W leczeniu fobii specyficznych zazwyczaj stosuje się odwrażliwianie.
Fobie sytuacyjne
Fobie sytuacyjne należą do tzw. fobii specyficznych. Głównym objawem tego rodzaju fobii jest lęk przed konkretnymi sytuacjami, do których zwykle należą: podróż samolotem, publiczne środki transportu, tunele, zamknięte pomieszczenia oraz windy. Fobia sytuacyjna najczęściej pojawiają się w efekcie przeszłych, traumatycznych doświadczeń związanych z konkretnym miejscem. Konsekwencją tego jest występowanie reakcji fobicznej w sytuacji każdego kontaktu z miejscem skojarzonym ze strachem.
Agorafobia
Agorafobia jest to tzw. lęk przed otwartą przestrzenią, tłumem i miejscami publicznymi. Lęk ten pojawia się w sytuacjach i miejscach, z których ucieczka może być utrudniona. Osoba z agorafobią ma wrażenie, że w momencie, gdy nastąpi atak paniki, nie zostanie jej udzielona pomoc.
Inne typy fobii
Istnieje wiele różnych sytuacji, które mogą wyzwalać reakcję fobii. Zdarza się, że osoby z tym schorzeniem odczuwają silny lęk przed udławieniem się, zwymiotowaniem lub zarażeniem się chorobą. W sytuacji, gdy dana osoba odczuwa lęk przed konkretną chorobą, mówimy wtedy o tzw. nozofobii. Zazwyczaj lęk skutkuje wystąpieniem objawów somatycznych takich jak: kołatanie serca czy ból żołądka, co stanowi dowód dla osoby z fobią o zachorowaniu. W leczeniu fobii tego rodzaju zazwyczaj skuteczna okazuje się psychoterapia poznawczo-behawioralna.
Jak leczyć fobie?
Wiele osób zastanawia się „jak zwalczyć fobie?” oraz „jak leczyć zaburzenia lękowe”? Leczenie fobii jest niezwykle ważne, ponieważ zlekceważenie objawów, może prowadzić do znacznego upośledzenia życia społecznego oraz zawodowego. Pomimo wielu różnych rodzajów fobii proces leczenia zaburzeń lękowych najczęściej opiera się na psychoterapii. W większości przypadków skuteczna okazuje się psychoterapia poznawczo-behawioralna. Niekiedy niezbędne jest wprowadzenie leczenia farmakologicznego.
Terapia fobii
Stosowane terapie fobii są różne w zależności od konkretnego przypadku. Jak już wspomniano, zazwyczaj najczęściej przeprowadzanym rodzajem psychoterapii jest terapia poznawczo-behawioralna. Metodami stosowanymi w gabinecie terapeutycznym przy leczeniu fobii są m.in.: systematyczna desensytyzacja (odwrażliwianie) i ekspozycja. Odwrażliwianie polega na prezentowaniu bodźców wyzwalających reakcję fobiczną od najsłabszego do najbardziej intensywnego. Ważne w tym procesie jest wprowadzenie pacjenta w stan silnej relaksacji przed przystąpieniem do prezentowania bodźców lękotwórczych.
Metoda ekspozycji polega na prezentowaniu pacjentowi bodźców wywołujących reakcję fobii i dzięki temu umożliwienie skonfrontowania się z nimi w bezpiecznym miejscu, jakim jest gabinet psychoterapeutyczny. Powyższe metody wykazują skuteczność na poziomie 60-80%.
Leczenie farmakologiczne
W leczeniu fobii niekiedy niezbędne jest zastosowanie leczenia farmakologicznego. Najczęściej w sytuacji nasilonych reakcji lękowych stosuje się leki przeciwlękowe, które skutkują ustąpieniem napadów paniki. Leki mają działanie przejściowe i działają tylko w sytuacji napadów lęku.
Badania pokazują, że leczenie farmakologiczne jest postrzegane jako skuteczna terapia fobii społecznej. Dobre rezultaty wykazywały leki przeciwdepresyjne, szczególnie tzw. inhibitory MAO. Poprawa następowała u 60-80% pacjentów.
Fobia – leczenie online w Avigon
Leczenie fobii online stanowi doskonałą alternatywę dla klasycznej formy terapii. Jest to dobre rozwiązanie dla osób, które mają opory przed kontaktami bezpośrednimi (np. osoby z fobią społeczną) lub nie mają w swojej okolicy specjalisty, który mógłby przeprowadzić proces terapeutyczny.
Platforma Avigon to miejsce zrzeszające specjalistów z różnych dziedzin, których wykształcenie jest weryfikowane przez pracowników platformy. Aby móc skorzystać z wizyty u specjalisty, należy zarejestrować się, wchodząc na stronę Avigon.pl, następnie w zakładkę zaloguj się oraz zarejestruj się jako Klient. Istotne jest, że w procesie rejestracji wystarczy podać jedynie swój adres e-mail, bez konieczności wpisywania danych personalnych, co zapewnia zachowanie anonimowości. Leczenie online stanowi skuteczną formę pomocy, porównywalną z klasyczną psychoterapią.
opracowanie:
mgr Barbara Wróblewska
Literatura
Seligman M.,Walker E., Rosenhan D. (2003). Psychopatologia. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S – ka.
