Terapia poznawczo-behawioralna „na sterydach” - to właśnie takich słów używa jej twórca dr. David Burns do określenia metody terapeutycznej TEAM CBT. Przez lata stosował terapię poznawczo-behawioralną w leczeniu między innymi depresji, zaburzeń lękowych, zaburzeń nastroju. Postanowił wprowadzić innowacje do klasycznego nurtu. W swojej pracy z klientem dostrzegał szereg problemów. Dlatego stosował modyfikacje wykorzystujące wszystko, co najlepsze w innych nurtach terapeutycznych. Dzięki temu uzyskiwał szybko zauważalne i odczuwalne zmiany przez pacjenta. Tak powstało TEAM CBT.
Czym jest Model TEAM CBT?
T — Testowanie (testing)
Pacjent przed / po sesji odpowiada na szereg pytań dotyczących swojego nastroju, nasilenia depresji, poziomu lęku, skłonności samobójczych, do czego TEAM CBT wykorzystuje skale samooceny. Dodatkowo po każdej sesji pacjent ocenia sesję, efektywność pracy terapeuty, empatię i zaangażowanie terapeuty. Takie podejście umożliwia skuteczną weryfikację oczekiwań pacjenta do terapii i dostrajanie się do jego potrzeb na każdym etapie procesu.
E — Empatia (empathy)
Empatia stanowi podstawę do budowania przymierza terapeutycznego. Wymaga od psychoterapeuty rozwinięcia umiejętności empatycznego słuchania i zachowania. Celem jest zrozumienie sposobu myślenia i odczuwania klienta. Zaangażowanie w proces i rozumienie uczyć, potrzeb, problemów pacjenta to podstawa tworzenia oraz utrzymywania przymierza terapeutycznego.
A — Agenda i konceptualizacja (agenda)
Ustalenie planu terapii to podstawa modelu TEAM CBT. Podstawą programu TEAM CBT jest uznanie podwójnej natury objawów klinicznych — każdy objaw jest również „rozwiązaniem”. Zrozumienie przez klienta objawu i konsekwencji jego występowania jest podstawą do znaczącej zmiany.
M — Metody (methods)
Podczas całej dotychczasowej pracy dr Burns inwentaryzował skuteczne techniki w pracy, na przykład z depresją czy innymi zaburzeniami. Wykorzystywanie technik i ich szybka i płynna zmiana, w przypadku braku pozytywnych efektów u klienta, zapewnia większą skuteczność terapii i jest podstawą metody. Wymaga to jednak od terapeuty zmiany nastawienia, porzucenia przekonania o swojej nieomylności i wyrażenia zgody na doświadczenie niepowodzeń. Dr Burns podczas szkoleń mówi "Porzuć swoje ego i zmieniaj niedziałające schematy na inne tak szybko, jak tylko to możliwe" (”fail as fast as we can”).
TEAM CBT można zdefiniować jako kompleksowy i zrestrukturyzowany system technik. Umożliwia psychoterapeucie prowadzenie wysoce skutecznej psychoterapii opartej na wykorzystywaniu sprawdzonych schematów.
Czy wiesz co czuje pacjent?
Jeśli nie jesteście przekonani, David Burns dowiódł konieczności testowania za pomocą prostego badania na Uniwersytecie Stanforda. Eksperyment polegał na przeprowadzeniu kilkugodzinnego wywiadu z pacjentami. Po odbytej sesji specjaliści wypełniali test i wskazywali wyniki, które przypisaliby badanym. W międzyczasie pacjent określał swoje odczucia na identycznym arkuszu. Okazało się, że odpowiedzi w kwestii skuteczności psychoterapeuty pokrywały się w mniej niż 10% z aktualnym stanem badanego, a w przypadku dostrzegania agresji, skłonności samobójczych i lęku były równe 0%. Wyniki badań są szokujące i równoznaczne ze stwierdzeniem, że specjaliści nie są nieomylni w wiedzy na temat pacjenta.
Podstawą podejścia terapeutycznego TEAM CBT jest empatia, która zakłada 5 technik efektywnej komunikacji, uważnego słuchania oraz szczerego zainteresowania.
Ze sposobami efektywnej komunikacji możemy zapoznać się w książce „Feeling Good Together” autorstwa Davida Burnsa. Według przeprowadzonych badań nawet w najtrudniejszych przypadkach zastosowanie wspomnianych technik przynosi korzyść dla pacjenta i to nie tylko w doświadczeniu prawdziwej troski, ale również w umocnieniu więzi z terapeutą.
Zrozumienie oporu
To rewolucyjne rozumienie motywacji i oporu w procesie zmiany. To również zinwentaryzowanie form oporu, jaki występuje przykładowo, gdy mamy do czynienia z depresją, w przypadku odczuwania lęku, w problemach w relacjach z innymi ludźmi, a jakie w przypadku uzależnień, nałogów i innych zaburzeń. Dla niektórych specjalistów trudnym działaniem może okazać się rozbrajanie oporu pacjenta poprzez odwrócenie ról. Paradoksalnie, zgodnie z założeniami TEAM CBT, czynnikiem motywującym jest zaprzestanie usilnego przekonywania, że klient potrzebuje pomocy. W modelu TEAM CBT terapeuta pomaga osobie zgłaszającej się do gabinetu zrozumieć pozytywne aspekty depresji, lęku czy innego zaburzenia. Szczere i życzliwe przyjrzenie się, z jakiego powodu pacjentowi tak trudno zdecydować się na zmianę, może przyczynić się do osiągnięcia niewiarygodnych rezultatów.
Nie leczymy diagnozy, a człowieka
Bardzo ważnym elementem podejścia doktora Burnsa są techniki utrwalające nowe nawyki w myśleniu i zachowaniu pacjenta. Założeniem jest to, że sposób, w jaki klient postrzega świat, może pogłębiać jego problemy lub je pomniejszać.
Należy pamiętać, że zniekształcenia poznawcze podtrzymują zaburzenia nastroju. Dlatego dla skutecznej terapii bardzo ważne jest rozpoznawanie nieprawidłowych nawyków myślowych i ich zmiana. Ponieważ poprzez stopniową zmianę schematów, które pacjent z biegiem lat utrwalał, jest w stanie zmieniać swoje życie na bardziej spokojne i satysfakcjonujące.
Szkolenie Team CBT
Intensywne szkolenia uczą terapeutów jak wykorzystać odpowiednie i skuteczne metody TEAM CBT.
Podczas szkolenia terapeuci uczą się miedzi innymi:
- empatii,
- uważnego słuchania,
- szczerego zainteresowania,
- rozumienia pacjenta, jego uczuć,
- rozpoznawania stanów psychicznych,
- współodczuwanie stanów psychicznych,
- wybierania odpowiednich technik pracy,
- rozumienia postrzegania przez pacjenta określonych problemów przy depresji, zaburzeniach nastroju, czy przy innych zaburzeniach lękowych.
W trakcie terapii psychoterapeuta nieustannie wykorzystuje nowe techniki i ćwiczenia, dostosowując technikę do problemów pacjenta. Podejmowane działania mają na celu osiągniecie zauważonej poprawy.
Techniki TEAM CBT to szkolenia z prostych i skutecznych sposobów pracy z wszystkimi pacjentami. Prowadzone badania pokazały skuteczność nawet pracy z pacjentami stereotypowo ocenianymi jako „oporni”, „trudni”, czy „chwiejni”.
Nie bez powodu zmiana sposobu postrzegania jako proces leczenia może dla wielu wydać się innowacyjna. Metoda jest szczególnie skuteczna w walce z depresją, lękami czy innymi zaburzeniami.
