Relacja z matką to jeden z najważniejszych fundamentów, który kształtuje dzieciństwo i dorosłe życie. Relacja z matką daje lub odbiera dobry start w dorosłe życie. Ma wpływ na kształtowanie wewnętrznego poczucia własnej wartości, kształtuje akceptację siebie, przyjmowanie z troską własnego ciała, ma wpływ na siłę życiową, miłość do siebie.
Jak emocje matki wpływają na dziecko?
Najczęściej matka jest pierwszą osobą w naszym życiu. Jej sposób funkcjonowania emocjonalnego, to, w jaki sposób ona przeżywa siebie, ma wpływ na to, jak postrzega swoje dziecko, jaki ma stosunek do niego. Czy potrafi kochać i w jakim stopniu, czy przyjmuje z troską i miłością, czy raczej jest odrzucająca, krytyczna, osądzająca.
Obecnie coraz więcej i odważniej mówi się na temat ograniczeń, które może mieć kobieta w roli matki oraz jak trudnym wyzwaniem dla wielu kobiet jest macierzyństwo. Można powiedzieć, że prowadzi nas to do urealniania tego tematu i próby zrozumienia i przyzwolenia dla matek na ich trudności. To również może dać zielone światło, aby matki szukały pomocy psychoterapeutów, jeśli widzą trudności lub inne bliskie osoby wskazują im, aby poprosiły o pomoc.
Oczekiwania co do roli matki
Status matki w naszej kulturze od zawsze był wynoszony na piedestał, sprowadzany do idealnej figury, postaci, która jest nieskazitelna. Miłość matki jej oddanie opisywane były w literaturze jako coś absolutnie największego i najpiękniejszego. Wiele utworów artystycznych podnosi temat matki jako ikony dobra, piękna, olbrzymiej czułości. Obrazy, teksty piosenek, rzeźby niosły przekaz o dobroci i oddaniu matki, ale również o jej bezkresnej cierpliwości w stosunku do dziecka. Obchodzimy dzień matki w maju. Podkreślamy rolę mamy poprzez kwiaty, upominki, laurki, które dzieci przynoszą dla swoich mam.
W naszym kraju nie bez znaczenia jest również postać religijna – Matka Boska. Jej wizerunek w różnych odmianach umieszczany na ołtarzach w kościołach, różaniec, modlitwy o wstawiennictwo — to również pewien kontekst psychologiczny podkreślenia roli matki w historii dziejów.
Toksyczne relacje z matką — podłoże
Matki mogą być bardzo różne. Bywają takie, które mają szereg ograniczeń emocjonalnych wynikających z ich własnych traum, zaburzeń emocjonalnych, uzależnień, zaburzeń osobowości. Temat jest szeroki i złożony. Wymienię kilka rodzajów niewydolności w roli matki u kobiet.
Kobieta cierpiąca na przewlekłą depresję, której nie leczy, a więc nie stosuje leków i psychoterapii, jednocześnie będzie matką zajętą swoim stanem, osłabioną i nieobecną, ciężko jej będzie widzieć swoje dziecko wraz z jego potrzebami i dać radę je spełniać.
Kobieta z narcystycznymi zaburzeniami osobowości może być bardzo krytyczna i nastawiona na siebie. Taka mama nie będzie widziała delikatności i słabości dziecka, natomiast może stawiać nierealistyczne lub wygórowane wymagania.
Matki uzależnione np. od alkoholu czy narkotyków będą nieobecne w życiu dziecka. Emocjonalnie będą stwarzały zagrożenie bezpieczeństwa nie tylko fizycznego, ale i psychicznego poprzez ciągłą destabilizację, brak kontroli nad życiem. Będzie to miało ogromny wpływ na losy dzieci, które taka kobieta wychowuje. Ciągłe poczucie lęku, braku bezpieczeństwa, dezorganizacji życia codziennego i przewidywalności, co będzie jutro, prowadzi do wielu trudności psychicznych i syndromu DDA u dzieci.
Podobny obraz rysuje się, jeśli matka żyje z mężem uzależnionym lub przemocowym. Taka kobieta jest wtedy zajęta próbą stabilizowania kompletnie niestabilnej sytuacji w domu rodzinnym, bezskutecznie próbuje kontrolować i przewidywać zachowanie męża, co wymaga ogromnego zaangażowania. Dzieci są częścią takiego funkcjonowania. Część kobiet próbuje chronić dzieci przed przemocą ze strony np. pijanego ojca, ale jednocześnie same są ofiarami przemocy i taki obraz oglądają dzieci. Płacą za to potem depresją, nerwicą, wieloma trudnościami psychicznymi.
Bywają matki chwiejne emocjonalnie, które wprowadzają chaos i nie potrafią tworzyć dzieciom bezpiecznej, stabilnej rzeczywistości.
Matki oskarżające i ciągle niezadowolone i nieusatysfakcjonowane tym, jakie dziecko jest, co i jak robi, czym się interesuje, jak wygląda. Matki, które nie są w stanie nigdy pochwalić, komplementować, wyrazić zachwyt i radość.
Istnieją też matki, które ciągle przyjmują role ofiar, wszystko robią za innych, starają się ponad miarę, mają poczucie, że nikt tak nie wykona zadania, jak one same. Dlatego niczego nie delegują na innych członków rodziny. Potem są zmęczone, nie mają czasu dla siebie, nie czują wsparcia od innych.
Trudna relacja z matką wymaga pomocy psychologicznej
Rola matki to duże wyzwanie dla kobiety, zwłaszcza jeśli nie jest ona przygotowana psychicznie do takiej roli, sama jest niedojrzała lub cierpi na jakieś problemy psychologiczne. Taka mama powinna sięgać po pomoc i psychoterapię. Tworzenie zdrowej atmosfery wychowawczej dla dzieci możliwe jest tylko wtedy, jeśli rodzice są stabilni psychicznie i mają poukładane własne wewnętrzne sprawy i problemy. W artykule zajmujemy się rolą mamy, ale oczywiście dotyczy to obojga rodziców.
Rozwody też pokazują, jak często ludzie posługują się dziećmi, aby koić własne emocje, własne żale, rozgoryczenie, złość. Bywa, że dzieci używane są niemal jak tarcze do wzajemnych obron lub ataków. Uczucia dzieci nie są uwzględniane. Kobiety czasami izolują dzieci od ojców już po rozwodach i sprowadzają rolę ojca do płacenia alimentów, utrudniają, a nawet uniemożliwiają kontakty, zniechęcają dziecko do ojca. Takie sytuacje zawsze są złożone i zawsze wymagają pomocy psychologicznej.
